Dzisiaj pierwszy odcinek serii dla osób, które chcą dowiedzieć się, co wchodzi w skład ich kosmetyków. Jest to niezbędnik do nauki odczytywania składu INCI.
Pierszą grupą związków, z która trzeba się zapoznać są ALKOHOLE. Ustaliłam na potrzeby tego artykułu ich prosty podział, który będzie przystępny do zapamiętania.
ALKOHOLE – związki organiczne, które zawierają w cząsteczce przynajmniej jedną grupę hydroksylową -OH
1. Alkohole klasyczne
BUDOWA
– małe cząsteczki, które łatwo wchłaniają się przez skórę i szybko z niej parują
WŁAŚCIWOŚCI
– odkażające, konserwujące, bakteriobójcze, antyseptyczne
– promotory przenikania – likwidują barierę hydro-lipidową, dzięki czemu pozostałe składniki kosmetyku mogą szybko przeniknąć przez warstwę rogową
– odtłuszczają skórę, dezynfekują (np. żele antybakteryjne do rąk), działają wysuszająco
– w zabiegach kosmetycznych – przygotowują skórę na działanie kolejnych kosmetyków oraz stanowią czasem podstawę preparatów kwasowych
– długotrwałe stosowanie może prowadzić do przesuszenia naskórka, ciągłe uszkadzanie warstwy hydro-lipidowej może wywołać reakcję obronną w postaci nadmiernego łojotoku lub podrażnienie
PRZYKŁADY
- Alkohol etylowy (INCI: Ethanol, Ethyl Alcohol, Alcohol, Alcohol denat., DRF Alcohol, Gain Alcohol)
Trzeba pamietać że etanol jest czystym alkoholem i jeśli jego zawartość w produkcie jest mała i służy wyłącznie jako konserwant, to może lekko wysuszać, ale rekompensują to inne składniki renatłuszczające. Ważne jednak żeby był na końcu składu. Może być to pożądany składnik jako alternatywa dla innych konserwantów. W przeciwieństwie do niego, Alcohol Denat., czyli alkohol denaturowany (etanol skażony) jest zanieczyszczony substancjami chemicznymi, dlatego jest to składnik do unikania.
- Izopropanol (INCI: Isopropanol, Isopropyl Alcohol) – wysuszający konserwant i rozpuszczalnik, jest stosowany jako tańszy zamiennik etanolu i alkoholu denaturowanego.
- Alkohol diacetonowy (INCI: Diacetone Alcohol) – konserwant, rozpuszczalnik, stosowany najczęściej w lakierach do paznokci.
2. Alkohole aromatyczne
BUDOWA
– średnia wielkość cząsteczki
WŁAŚCIWOŚCI
– działanie obojętne dla skóry
– najczęściej składniki kompozycji zapachowych i konserwanty
– potencjalne alergeny dlatego mają ekreślone stężenia w kosmetykach
PRZYKŁADY
- Alkohol benzylowy (INCI: Benzyl Alcohol) – stosowany jako konserwant, nie jest szkodliwy dla środowiska. Pozyskiwany jest z olejków eterycznych. Używany również jako substancja zapachowa (zapach jaśminu). Na pewno spotkacie go bardzo często tu i tam.
- Alkohol fenyloetylowy (INCI: Phenethyl Alcohol) – składnik kompozycji zapachowych, konserwant
- Alkohol cynamonowy (INCI: Cinnamyl Alcohol)
- Alkohol amylocynamonowy (INCI: Amylcinnamyl Alcohol)
- Alkohol anyżowy (INCI: Anise Alcohol)
3. Alkohole tłuszczowe
BUDOWA
– bardzo duża cząsteczka, która nie przenika przez warstwę rogową naskórka
WŁAŚCIWOŚCI
– cząsteczka zostaje na powierzchni naskórka i tworzy okluzję
– hamują ucieczke wody (działanie pośrednio nawilżające)
– najczęściej wykorzystywane jako emolienty, stabilizatory emulsji, koemulgatory
– działanie ochronne, kondycjonujące
– obojętne dla skóry, nie alergizują
– mogą działać komedogennie (rzadko)
PRZYKŁADY
- Alkohol cetylowy (INCI: Cetyl Alcohol)
- Alkohol stearylowy (INCI: Stearyl Alcohol)
- Alkohol cetylostearylowy (INCI: Cetearyl Alcohol)
- Alkohol izocetylowy (INCI: Isocetyl Alcohol)
- Alkohol mirystylowy (INCI: Mirystyl Alcohol)
- Alkohol arachidylowy (INCI: Arachidyl Alcohol)
- Alkohol decylowy (INCI: Decyl Alcohol)
4. Pozostałe alkohole
Podchwytliwe, ponieważ nie mają słowa Alcohol w nazwie. Królują wśród nich humektanty:
- Gliceryna, glicerol (INCI: Glilycerin). Humektant, który pomaga transportować pozostałe składniki kosmetyku wgłąb skóry.
- Glukoza (INCI: Glucose)
- Fruktoza (INCI: Fructose)
- Sacharoza (INCI: Saccharose)
- i inne: (INCI: Sucrose, Sugarr, Sorbitol, Xylitol, Mannitol)
- Glikole (a wśród nich bardzo sławny Glikol Propylenowy i Glikol Butylenowy. Ale są to tak wielkie i kontrowersyjne postacie w świecie kosmetyków, że warto poświęcić im osobny odcinek 🙂
Czy alkohole są bezpieczne i pożądane w kosmetykach? Podsumowanie
Alkohole są bardzo często spotykanymi składnikami w kosmetykach, dlatego warto się z nimi zapoznać, jeśli chcemy świadomie czytać składy kosmetyków. W zależności od rodzaju alkoholu, mogą działać jako rozpuszczalnik, konserwant, promotor przenikania, substancja zapachowa, emulgator, substancja konsystencjotwórcza lub emolient.
Alkohole o małej cząsteczce łatwo przenikają przez skórę. Etanol i podobne do niego alkohole (podpunkt 1.) ułatwiają przenikanie innych substancji przez skórę, ale – jeśli są w większych stężeniach – mogą nadmiernie ją przesuszać, a stosowane długotrwale powodować podrażnienia i uszkodzenia. Także jeśli napotkamy się w składzie na alkohol z grupy pierwszej, sprawdźmy po pierwsze co to za rodzaj alkoholu, czy jest on czysty czy zanieczyszczony, oraz na jakim miejscu w składzie występuje. Jeśli jest mocno z przodu, lepiej odpuścić sobie taki kosmetyk, ponieważ może działać wysuszająco. No chyba że taki jest cel stosowania kosmetyku (np. zniszczenie warstwy hydro-lipidowej do dalszego wprowadzenia w nią kwasu).
Alkohole wielkocząsteczkowe (podpunkt 3.) tworzą okluzję na powierzchni skóry i działają na nią pośrednio nawilżająco. Także w kosmetykach są jak najbardziej pożądane. Dzięki okluzji zatrzymują wilgoć zapobiegając nadmiernemu odparowywaniu wody, działają kondycjonująco, zmiękczająco i renatłuszczająco (podczas mycia skóry, usunięte są z niej składniki tłuszczowe naskórka, a substancje renatłuszczające pozwalają odbudować warstwę lipidową). Jedyne co warto sprawdzić i zaobserwować, to jaki rodzaj alkoholu został zastosowany, ponieważ mogą one być potencjalnymi składnikami komedogennymi (zapychającymi).
Jeśli chodzi o alkohole aromatyczne (podpunkt 2.), to również nie ma się czego bać. Zazwyczaj są to bezpieczne konserwanty pochodzenia roślinnego, które dodatkowo nadają kosmetykowi zapach. Uważać powinni jednak alergicy, ponieważ związki zapachowe mogą uczulać.
